Anders ondernemen met blije koeien en blije mensen

Op een doordeweekse dag weten de eerste gasten al vroeg in de ochtend de boerderijwinkel van Heerlijkheid Linde te vinden. Een kopje koffie, even lekker in de zon zitten en voordat ze weer op de fiets stappen een heerlijk ijsje dat is gemaakt op de boerderij zelf.

Aan de rand van Deventer staat de nieuwe boerderij van Christian (42) en Sanne (39) Klein Koerkamp. Hun pas gestarte nieuwe onderneming is meteen een succes. De combinatie van koeien die op zand lopen in hun bijzondere stal met de verkoop van eigen boerderijzuivel voorziet in een behoefte.

Anders ondernemen, goed rendement

Voor de beide ondernemers is het een droom die in vervulling gaat. Ze boerden eerder op het nabijgelegen traditionele melkveebedrijf dat ze overnamen van Christians ouders. “Daar liepen we tegen de grenzen van het gangbare verdienmodel aan. Je wist dat je alleen met schaalvergroting het lage rendement een beetje kon compenseren. Onze conclusie was: dit houden we geen dertig jaar zo vol.”

Grenzend aan de grond van het ouderlijke bedrijf ligt het terrein dat nu Heerlijkheid Linde is. De gemeente Deventer had er al diverse plannen voor ontwikkeld, die allemaal strandden. “Wij werden als buren ook betrokken bij de plannenmakerij en merkten dat de omwonenden niets liever wilden dan weer een boer op deze plaats”, herinnert Sanne zich.  

Het denkproces kreeg verder vorm in het project Koetopia van Courage (zie kader). Christian: “Een van hun adviseurs vroeg me hoe ik het financiële plaatje voor me zag. Ik antwoordde dat ik een miljoen wilde investeren om een omzet van vier ton te halen. Waarop de adviseur zei: draai het om, ga met vier ton investering een miljoen omzet halen. Dan heb je een goed rendement.” Het triggerde de ondernemer in Christian en in Sanne.

Vloer met zand

Ze lieten alle gewoontes in de melkveehouderij los en richtten zich op een andere manier van ondernemen. Ze bedachten een vernieuwend concept: het beste voor de koe, contact met de burger en meer waardering voor hun werk en producten. Het resultaat is onder andere een opvallende stal: een enorme parasol van bruin zeildoek zonder muren. En met een vloer van zand. De veertig melkkoeien lopen er vrij in en uit. Zodra de zon te fel wordt zijn ze in de schaduw te vinden en laten ze zich melken door de robot. 

Dat zand is een verademing voor de koeien, zo merkte Christian al snel. “Ik heb een deel van de koeien van ons eerste bedrijf meegenomen hier naar toe. Binnen een paar weken merkten we dat zand is gewoon veel beter is voor het welzijn van de dieren dan een betonvloer.” 

Daarnaast maakt de zandvloer scheiding van vaste mest en urine mogelijk. De urine zakt door het zand naar beneden en komt in een speciale kelder. De mestflatten komen in het zand terecht en worden ‘gepaneerd’ opgepikt door de innovatieve Beddingcleaner van Hanskamp. Het werkt prima en verlaagt waarschijnlijk de ammoniakuitstoot. 

Bank over de streep

Bij de opzet van hun nieuwe bedrijf merkten de ondernemers dat een biologische melkveehouderij met verbrede doelstelling niet bij alle banken op enthousiasme kan rekenen. “We hebben als eerste boer een beroep kunnen doen op het Investeringsfonds voor duurzame landbouw van LNV. Die goedkope lening heeft geholpen om ook een bank over de streep te trekken.”

Dit artikel is verschenen in ZuivelZicht 7 2022.
Nog geen abonnee? Klik HIER en profiteer
het eerste jaar van maar liefst 25% korting.

Of ze daadwerkelijk de verhouding tussen investering en omzet hebben omgekeerd, zoals hun adviseur voorstelde, is nog niet met zekerheid te zeggen. Maar het rendement op dit nieuwe onderdeel van hun onderneming staat als een paal boven water. “Op het ijs dat we maken verdienen we veel meer per liter melk dan wanneer we het naar de fabriek zouden brengen.” 

Het is een mooi voorbeeld van nieuwe bedrijvigheid, die in deze fase veel extra inspanning vergt. Inmiddels werken Christian en Sanne met zeventien parttimers, inclusief oproepkrachten, om al het werk rond te zetten. Samen met hun vier jonge kinderen is het een drukke fase in hun leven. 

Christian: “We moeten oppassen dat we niet aan ons succes ten onder gaan. Maar als je merkt hoe blij onze koeien zijn en hoe fijn mensen het hier vinden, dan geeft dat enorm veel energie.” Sanne: “We kunnen op deze manier de vruchten van ons eigen werk plukken. Dat geeft voldoening. En ik hoop dat we andere ondernemers in de melkveehouderij hiermee kunnen inspireren.”  

Van Courage naar Dutch Dairy Challenge

Koetopia, het project waarin Christian en Sanne Klein Koerkamp hun bijzondere
bedrijfsaanpak ontwikkelden, was onderdeel van Courage. Deze stichting, waarin
diverse partijen in de zuivelketen samenwerkten aan innovatieve projecten, stopt
na achttien jaar. Een van de laatst opgezette initiatieven is de Dutch Dairy Challenge.
Na een succesvolle regionale piloteditie in Noord-Brabant en Limburg in 2021,
is het de bedoeling dat deze challenge wordt uitgerold tot dé bottom-upinnovatieaanjager
voor het verduurzamen van de Nederlandse melkveehouderij. Partners hierin
zijn onder andere Rabobank Nederland, FrieslandCampina, Agrifirm,
Imagro en drie universiteiten.
Zoveel mogelijk melkveehouders worden deze zomer opgeroepen om
met hun vernieuwende ideeën voor een duurzame toekomst mee te doen.
Een selectie krijgt de kans om een innovatietraject van honderd dagen in te gaan
waarin ze samen met een studententeam en een ondernemerscoach door een
innovatiewasstraat worden geloodst om hun idee tot wasdom te brengen.
Klik hier voor meer informatie.