Topman Ingo Müller van DMK: ‘Klimaatverandering is onze grootste uitdaging’

Met zo’n 5.200 leden-melkveehouders en een melkaanvoer van ruim 6,3 miljard kilo is DMK (Deutsches Milchkontor) verreweg de grootste Duitse zuivelcoöperatie. Onlangs werden de cijfers over 2021 gepresenteerd. Daaruit blijkt dat de onderneming € 5,5 miljard omzet draaide en afgelopen jaar een winst na belastingen van € 27 miljoen wist te behalen. In 2020 lag die nog op € 24,9 miljoen. Ceo Ingo Müller vertelt het winstdoel is bepaald op tenminste € 22 miljoen, daarop zijn afspraken met de banken gebaseerd. Hij stelt dat voor 2022 alles erop wijst dat DMK dat doel wederom behaalt.

DMK wil concurrerende melkprijs

Een andere doelstelling die de grootste Duitse zuivelcoöperatie zichzelf heeft opgelegd, is het uitbetalen van een concurrerende melkprijs aan de leden-melkveehouders. Volgens Müller is dat in 2021, met een prijs van € 35,88 aan de Duitse DMK-leden, gelukt (prijs gebaseerd op 4 procent vet en 3,4 procent eiwit). Vergeleken met de Duitse markt klopt de waarneming van Müller. Uit de melkprijsvergelijking van de agrarische vakmedia Boerenbusiness en Boerderij blijkt echter dat concurrenten in Europa, zoals FrieslandCampina en Arla, hun leden net iets meer aan melkgeld wisten uit te keren. Over 2022 loopt DMK echter volledig in de pas en streeft het de concurrenten inmiddels voorbij. In augustus dit jaar krijgen de Nederlandse DOC Kaas-leden, exclusief toeslagen, al een prijs uitbetaald van € 60,15 per 100 kilo. Inclusief toeslagen voor Vlog, duurzaamheid, weidegang en kwantum lag die prijs in augustus zelfs op € 64,55. 

Crisis, conflicten, klimaat

Müller wijst erop dat het beeld rond de marktontwikkelingen en randvoorwaarden erg ambivalent is. Naast de constante stijging van de melkprijzen is er sprake van een constante ontwrichting. “Die vat ik samen in drie woorden: crises, conflicten en klimaatverandering”, zegt Müller. “Deze drie ontwikkelingen raken ons op dit moment allemaal tegelijk. En ze versterken elkaar. De tijden zijn snel en radicaal veranderd. De pandemie, de oorlog in Europa en de daaruit voortvloeiende energie- en voedselcrisis, de wereldwijd hoge inflatie en de verergerende klimaatcrisis stellen mensen, staten en gemeenschappen in de hele wereld voor steeds grotere uitdagingen. De aanhoudende coronapandemie blijft een uitdaging die onze dagelijkse activiteiten beïnvloedt. En de oorlog in Oekraïne raakt ons momenteel op verschillende manieren, zoals een sterke prijsstijging over de hele linie voor bijna alle producten in alle sectoren, een verstoring van de toeleveringsketen voor landbouwproducten, meststoffen, verpakkingsmateriaal, grondstoffen en noem maar op. En hoelang dit allemaal nog gaat duren, is volkomen onbekend.”

Dit artikel is verschenen in ZuivelZicht 8 2022.
Nog geen abonnee? Klik HIER en profiteer
het eerste jaar van maar liefst 25% korting.

De topman vervolgt dat klimaatverandering momenteel wat minder op de voorgrond staat vanwege de crises en conflicten, maar op de middellange termijn als grootste zorg wordt gezien door de leiding van DMK. “In iets minder dan vier jaar zullen we de grens van 1,5 °C bereiken; afgesproken in het Klimaatakkoord van Parijs. Wij mogen en willen deze grens niet overschrijden. Maar deze doelstellingen worden niet vanzelf bereikt. We hebben innovaties, een slimme aanpak en voldoende middelen voor de uitvoering nodig. Dit is en blijft een grote uitdaging.”

Fusie met DOC Kaas geslaagd

De fusie tussen DMK en de Nederlandse coöperatie DOC Kaas dateert van 2016. Nu, zes jaar later, lijkt de fusie de gewenste stabiliteit en duidelijkheid te bieden voor de hele onderneming in Nederland en Duitsland. Van de circa 5.200 melkveehouders die aan DMK leveren zijn er in totaal zo’n 650 lid van het Nederlandse DOC Kaas. Deze leden leveren zo’n 600 miljoen kilo melk op jaarbasis, circa 10 procent van het totaal. “Als onderneming zijn we natuurlijk nooit echt ‘klaar’”, zegt Müller. ”Maar we weten met onze Visie 2030 duidelijk waar we naartoe willen de komende jaren en spelen daar ook op in. Milram en Uniekaas zijn bijvoorbeeld merken die we nu beide hanteren en elkaar erg goed aanvullen. In die zin is de fusie ook goed geslaagd. Alles wat wij doen, zoals de herstructurering van ons bedrijf, onze visie en missie voor de lange termijn, de aandacht voor de behoeften en wensen van de consument, dient uiteindelijk slechts één doel, namelijk het succes van DMK – en daarmee het succes van elke afzonderlijke melkveehouder in deze coöperaties – nu en op de lange termijn.”

Plantaardige producten

DMK ging de afgelopen jaren afspraken aan met Royal FrieslandCampina en Arla Foods om voor hen mozzarella te produceren. In de productielocaties in Nordhackstedt, Georgsmarienhütte en Hoogeveen wordt ook melk van deze collega-bedrijven aangevoerd om zo de capaciteit beter te benutten en logistieke voordelen te benutten. Müller noemt dit ‘loonwerk’ een passende aanvulling, maar niet iets waar bewust op wordt ingezet richting de toekomst om uit te breiden. 

Wat wel groeit binnen DMK is de productie van veganistische, volledig plantaardige alternatieven. Müller benadrukt dat dit niet veel vragen oproept bij de leden-melkveehouders. ”Onze leden willen juist een coöperatie met een moderne oriëntatie die een zo hoog mogelijke melkprijs kan realiseren. Plantaardige producten dragen hiertoe bij. Onze melkveehouders zijn toekomstgericht.” 

Lees ook: Frans Vlaar benoemd tot coo van DMK

Dat plantaardige producten bijdragen aan een goed resultaat en melkprijs is volgens de topman te staven met cijfers. “Volgens marktgegevens van Nielsen is alleen al in Duitsland de verkoop van plantaardige desserts in de voedingsdetailhandel in 2021 verdubbeld van € 10 tot € 20 miljoen in vergelijking met het jaar daarvoor. Dit is nog steeds een bescheiden omvang, maar we zijn er zeker van dat dit zal veranderen. Uit een onderzoek van ING is gebleken dat de verkoop van plantaardige alternatieve producten in de EU in 2024 € 5 miljard zal bedragen. De redenen hiervoor zijn de groei van de wereldbevolking, het toenemende verbruik van hulpbronnen en de klimaatverandering, naast een evoluerend bewustzijn over gezondheid, smaak en dierenwelzijn. Deze factoren beïnvloeden het koopgedrag, vooral van onze klanten onder de 30 jaar. Hier hebben wij dus extra mogelijkheden om bestaande consumenten te behouden en nieuwe aan te trekken.”

Duurzaamheid is geen marketing

Hoewel Müllers toelichting duidelijk maakt dat DMK de inzet op duurzaamheid uiterst serieus neemt, werkt DMK noch DOC Kaas met specifieke duurzame melkstromen. Verschillende concurrenten in Europa doen dat wel. “Als de markt erom vraagt en wij voor onze leden voldoende toegevoegde waarde kunnen creëren, overwegen we zo’n stap ook. Maar duurzaamheid is geen marketingprogramma. Duurzaamheid is door ons in Visie 2030 gedefinieerd als een kerndoelstelling. De nadruk ligt op melk als grondstof. De CO₂-uitstoot per kilogram moet tegen 2030 in de hele waardeketen aanzienlijk zijn verminderd in vergelijking met 2017. De gemiddelde CO₂-waarde per kilogram melk is bij DMK-melkveehouders zelfs nu al minder dan een kilo. Wij hebben ons onlangs aangesloten bij het Science Based Targets-initiatief (SBTi) om onszelf te benchmarken en van andere bedrijven te leren. Wij denken dus vooruit en zoeken steeds verder naar andere manieren waarmee de uitstoot van broeikasgassen verder kan worden teruggedrongen.”

Daarnaast spelen duurzame energie-efficiëntieprojecten een belangrijke rol in de productielocaties. Müller: “Binnen de DMK-productielocaties moeten de CO₂-emissies verder worden teruggebracht. Verder zetten wij ons in om bijvoorbeeld het verpakkingsafval en de residuen in afvalwater te verminderen of zelf meer drinkwater te maken uit ‘melkwater’, een bijproduct van het droogproces voor melk en wei. Wij doen dit al vele jaren op de productielocatie in Hoogeveen. Ook het toekomstige gebruik van waterstof in onze vrachtwagens voor het ophalen van melk behoort tot de mogelijkheden. Het gaat hierbij om onze geloofwaardigheid en om duidelijk te laten zien dat wij werken aan oplossingen en extra milieu-impact willen vermijden.” 

Coöperatie biedt melkveehouders toegang tot termijnmarkt

Sinds ruim een jaar biedt DMK de Duitse leden de mogelijkheid de prijs voor maximaal 30 procent
van de melkleverantie vast te zetten op de termijnmarkt. Het doel is niet per se een hogere melkprijs,
maar risicobeheersing en het verzachten van de pijn bij een prijsdal.
In Nederland is deze toepassing van van termijnhandel bekend van de Nederlands-Belgische
Milk Trading Company (MTC). In de snel opgaande zuivelmarkt van de afgelopen maanden verloren
de bij MTC aangesloten melkveehouders veel geld en moesten bijpassen, omdat de buffers werden
opgebruikt. Bij DMK speelt dit volgens topman Ingo Müller niet op die manier. De coöperatie berekent
in de vast te leggen melkprijs de kosten van de handel op de beurs, maar ook de financieringskosten
en het basisrisico. Deelnemers krijgen hierdoor niet meer met aanvullende kosten te maken.
Elk lid kiest zelf op welk niveau hij de melkprijs vastzet gedurende een bepaalde periode. In betreffende
periode wordt de werkelijke melkprijs vergeleken met de vastgezette melkprijs en eventuele verschillen
worden verrekend. Heeft de termijnmarkt bij de oplopende melkprijzen DMK veel geld gekost,
net als MTC? Müller stelt dat dit voor DMK niet van toepassing is.
DMK heeft inmiddels meer dan 100 miljoen kilo melk op de termijnmarkt voor Duitse leden wordt
afgedekt. DOC-leden in Nederland kunnen nog geen gebruik maken van deze optie, om dat hier
deels andere regels gelden. Müller: “Wij zullen in 2022 nagaan of wij het model ook aan de leden
van de Nederlandse coöperatie DOC Kaas kunnen aanbieden. Deze stap houdt een volledig nieuw
project in, in een volledig nieuw kader van de Nederlandse wet- en regelgeving. We zullen dus tijd
nodig hebben, zoals we ook in Duitsland de nodige tijd hebben geïnvesteerd om het programma
grondig te testen en een veilige basis te geven.”