KPI-tool levert Ieren data om groen imago te onderbouwen

Tekst: Rochus Kingmans

De Nederlandse zuivelsector heeft de Kringloopwijzer om de verlaging van de CO₂-voetafdruk te onderbouwen. Maar de rest van de Europese zuivelindustrie zit zeker niet stil. Neem Ierland, het groene eiland dat meer dan 90 procent van de geproduceerde zuivel exporteert. “Je komt er niet mee weg te zeggen wát je allemaal doet om de emissie van broeikasgassen te verlagen en verbeteringen te realiseren op andere duurzaamheidsthema’s”, zegt Mick Houlihan. Hij is senior manager ‘agriculture sustainability’ bij de Ierse Food & Drinks Board, beter bekend als Bord BIA. “Je moet keihard bewijs leveren en data kunnen overleggen. En daarbij is het heel belangrijk om melkveehouders te faciliteren.”

Duurzaamheidsinstrument AgNav

In april vorig jaar is Bord BIA daarom gestart met zijn duurzaamheidsinstrument AgNav; een online platform dat boeren helpt duurzaamheidsstappen te zetten via een KPI-achtige opzet. Deze rekent het effect van die stappen op broeikasgasemissies en ammoniakuitstoot door. Het instrument is eerste instantie ontwikkeld voor melk- en vleesveehouders. Uitbreiding volgt later naar andere sectoren. AgNav borduurt voort op de al ruim 35 jaar bestaande Quality Assurance Schemes (een soort IKB, Integraal Keten Beheer) in Ierland. Voor de melkveehouderij is deze eind 2012 omgebogen tot het Sustainable Dairy Assurance Scheme. AgNav is een gezamenlijk initiatief van Bord BIA, de Landbouw- en Voedselontwikkelingsautoriteit Teagasc en de Irish Cattle Breeding Federation (ICBF) met steun van het Ierse ministerie van Landbouw.

De duurzaamheidstool wordt nu getest bij een kleine 5.000 melk- en vleesveehouders. De verwachting is dat eind dit jaar alle melkvee- en vleesveebedrijven in Ierland er gebruik van kunnen maken. Met de nadruk op ‘kunnen’, legt Houlihan uit. “We willen niet door de strot duwen bij boeren. We werken er hard aan te laten zien dat het een managementinstrument is waarmee je gericht stappen kunt zetten. Waarbij we niet alleen het ecologische effect laten zien, maar ook het economische effect.” Wat dat laatste betreft is er nog veel werk aan de winkel, erkent Houlihan. “Dat is uitdagend want het moet makkelijk aangepast worden aan markt- en prijsveranderingen. Maar dat is wel een krachtige toevoeging. Sommige boeren zullen zich afvragen: een verlaging van mijn CO₂-voetafdruk met 3 procent, ‘so what’? Maar als er staat dat je er een paar duizend euro mee bespaart zeggen ze: mooi, ga ik doen!”

Geautomatiseerde datastromen

AgNav maakt gebruik van zoveel mogelijk koppelingen met databanken. Als eerste die van Bord BIA, gevuld met gegevens van het Sustainable Dairy Assurance Scheme, waarbij minimaal eens per 18 maanden een audit plaatsvindt op het melkveebedrijf. Uit de databank van ICBF (vergelijkbaar met CRV in Nederland) komen diergegevens, uit die van de zuivelonderneming productiegegevens. Gegevens over aan- en afvoer van dieren komen uit de Ierse I&R databank.  Bord BIA wil ook een koppeling gaan maken met de vorig jaar september opgestarte databank bij het Ierse ministerie van Landbouw waarin alle kunstmestaankopen worden geregistreerd.

Analyse biodiversiteit met satellietbeelden

In de zogenoemde Action Planner van AgNav staan niet alleen (management)maatregelen die leiden tot een lagere emissie van broeikasgassen, maar ook maatregelen die leiden tot meer biodiversiteit. Het is de bedoeling de impact op de biodiversiteit letterlijk in kaart te brengen. Houlihan vertelt dat wordt overlegd met het Ierse ministerie van Landbouw om data van het Land Parcel Identifaction System (LPSIS) te mogen gebruiken, waarbij elk perceel is gekoppeld aan een bedrijfsnummer. “Daar kunnen we een analyse op loslaten die iets zegt over verschillende habitatsoorten op de boerderij.” ‘Spacial Analysis’ noemt hij dat. In een groot pilotproject, een paar jaar geleden, hebben ecologen van Teagasc satellietkaarten bekeken en geprobeerd op basis daarvan te voorspellen welke habitatsoorten voorkomen op dat bedrijf. Daarna zijn ze naar het bedrijf toegegaan om te kijken hoe accuraat hun voorspellingen waren. “Dat heeft uiteindelijk geleid tot een analysemethode met een hoge correlatie tussen wat ze voorspellen en wat ze daadwerkelijk aantroffen. Waardoor we nu met een vrij hoge mate van zekerheid habitat-soorten kunnen onderscheiden tot op perceelniveau.”

Kerry

Net als in Nederland hebben zuivelbedrijven in Ierland ambitieuze duurzaamheidsprogramma’s. Neem Kerry dat in 2022 Evolve introduceerde om zijn circa 2.900 leveranciers in het Zuidwesten van Ierland ertoe te bewegen duurzaamheidsstappen te zetten op het gebied van onder meer biodiversiteit, waterkwaliteit, bodemmanagement, diergezondheid en dierwelzijn. Iets vergelijkbaars hebben ook de andere grote spelers als Tirlán, Lakeland Dairy en Dairygold.

Duurzaamheidsprogramma’s

Wat is de relatie van al die duurzaamheidsprogramma’s met AgNav? “Wij moeten ervoor zorgen dat melkveehouders ook echt in actie komen”, zegt duurzaamheidsmanager Sean McCarthy van Kerry. “AgNav zorgt voor de data waarmee boeren aan de slag kunnen, maar er zit geen enkele verplichting achter.” Volgens McCarthy biedt Kerry vanuit zijn eigen duurzaamheidsprogramma Evolve een extra beloning bepaalde duurzaamheidsmaatregelen. Zo betaalt de zuivelonderneming € 5 per ton kalk als melkveehouders dat inzetten om de bodemvruchtbaarheid te verbeteren. “Dat is 20 tot 25 procent van de kosten”, aldus McCarthy. Voor maatregelen die leiden tot een betere waterkwaliteit beurt een melkveehouder al gauw € 400 per jaar extra. Kerry zet zelfs waterkwaliteit-adviseurs in de veehouder gericht te ondersteunen. Voor een gemiddeld Kerry-bedrijf is de plus voor alle duurzaamheidsmaatregelen € 2.000 per jaar.

De data van AgNav zijn ook voor de business van Kerry onontbeerlijk zegt McCarthy. “Onze klanten willen bewezen reductie van broeikasgassen en stellen steeds meer vragen in hoeverre regeneratieve landbouwpraktijken worden toegepast.”

Evolve en AgNav versterken elkaar, vindt hij. AgNav is de basis geladen door heel veel data, Evolve is een richtinggevend duurzaamheidsprogramma voor de Kerry-leveranciers. “Want uiteindelijk moeten zij het zware werk opknappen.”