Fonterra toont mooie cijfers aan vooravond koerswijziging

Tekst: Bert Westenbrink

De winst na belastingen die Fonterra boekt in het eind juli afgesloten boekjaar 2023/2024 daalt weliswaar, maar blijft boven de miljard: 1,16 miljard NZ-dollar (ongeveer 660 miljoen euro). De inkomsten bedragen 22,8 miljard (bijna 13 miljard euro). Dat is 9 procent minder dan in het voorgaande boekjaar, dat als topjaar de geschiedenis ingaat. De totale schuld bedraagt 2,6 miljard NZ-dollar, 600 miljoen minder dan een jaar eerder. Daarmee zet de daling voort, een belangrijk element van de bedrijfsstrategie. In 2020 bedroeg de schuld nog 6,5 miljard NZ-dollar.

De coöperatie heeft een dividend uit van 55 dollarcent per aandeel uitgekeerd, 5 cent meer dan een jaar eerder. “We hebben het positieve momentum vastgehouden”, aldus topman Miles Hurrell bij de presentatie van de cijfers. De definitieve melkprijs voor het seizoen 2023/24 is geëindigd op 7,83 NZ-dollar per kg. In combinatie met het dividend van 55 cent per aandeel levert dit een totale contante uitbetaling op van 8,38 NZ-dollar per kg milksolids.” Dat komt overeen met ongeveer 42 eurocent per kilo. Voor het nieuwe seizoen is de melkprijsverwachting verhoogd naar gemiddeld 9 NZ-dollar per kg milksolids (8,25 tot 9,75 NZ-dollar). Het verwachte dividend komt uit op 40 tot 60 NZ dollarcent per aandeel.

Toegenomen volumes foodservice

In zijn toelichting op de jaarcijfers zegt Hurrell dat “de winst wordt ondersteund door hogere marges en toegenomen verkoopvolumes in onze foodservice- en consumentenkanalen”. De ingrediëntendivisie heeft het recordresultaat in het boekjaar 2022/2023 niet kunnen vasthouden, maar toch een sterk rendement geleverd, stelt de CEO. “Onze coöperatie staat er goed voor.” Dat neemt niet weg dat Fonterra in het boekjaar met 1,471 miljoen kg milksolids (ruim 16 miljard kilo) iets minder melk heeft verwerkt dan een jaar eerder (1,480 miljoen kg milksolids). Ook het aantal aandeelhoudende boeren is verder gedaald van 8.281 naar 8.141. In juli 2020 waren het er nog 8.856. Voorzitter John Stevenson van de Fonterra Co-operative Council, de vertegenwoordiger van de boeren/aandeelhouders, spreekt ook over een ‘uitstekend boekjaar’ met een sterk rendement voor de aandeelhoudende boeren. Maar hij plaatst daarbij ook een kanttekening: de melkprijs van 7,83/kg NZ-dollar is vergelijkbaar “met de ‘break-even’ melkprijs voor veel van onze boeren.”

De jaarcijfers stellen de ‘council’ tevreden, maar in de 27 leden tellende raad gaat meer aandacht uit naar de strategische koerswijziging die Fonterra in mei van dit jaar heeft aangekondigd. Die verandering is erop gericht  ‘een wereldwijd toonaangevende leverancier van hoogwaardige, innovatieve zuivelingrediënten’ te worden, aldus de bedrijfstop afgelopen voorjaar. Die onderzoekt verrassende opties:  volledige of gedeeltelijke verkoop van de wereldwijde consumentenactiviteiten, inclusief Fonterra Sri Lanka en Fonterra Oceania. Vijf maanden later bevestigt de top van de coöperatie in de op 30 september gepubliceerde ‘Herziene strategie om ‘end-to-end’ waarde te creëren’ dat afstoten van de ‘wereldwijde consumentenactiviteiten’ nog steeds de bedoeling is. Met de verkoop van de consumentendivisie komt kapitaal vrij dat de coöperatie kan steken in ‘datgene waarin zij het beste is’. En dat zijn Ingredients en Foodservice, blijkt uit de verklaring. De strategische evaluatie maakt duidelijk dat met deze activiteiten meer waarde kan worden gecreëerd voor boeren en aandeelhouders, zo is de uitleg.

“De fundamenten van onze strategie – focus op Nieuw-Zeelandse melk, duurzaamheid en zuivelinnovatie en -wetenschap – blijven onveranderd. Wat verandert is de manier waarop we onze sterke punten uitspelen”, stelt Hurrell in de verklaring. “We hebben onze doelstelling voor het gemiddelde rendement op kapitaal verhoogd van 9-10 procent naar 10-12 procent en een nieuw dividendbeleid aangekondigd van 60-80 procent van de winst, tegenover 40-60 procent. We blijven ons te allen tijde inzetten om de maximale duurzame Farmgate Milk Price te handhaven”, zegt voorzitter Peter McBride van de raad van bestuur van Fonterra in de verklaring.

Opbrengt naar boeren/aandeelhouders

Marktanalisten hebben, zo schrijft de New Zealand Herald, berekend dat verkoop van de wereldwijde consumentendivisie tot 3,5 miljard NZ-dollar (bijna 2 miljard euro) zou kunnen opbrengen. Naast investeringen om de activa ‘fit for purpose’ te houden en de coöperatie ‘te stroomlijnen’, zal een aanzienlijk deel van deze opbrengst naar boeren/aandeelhouders gaan, aldus Hurrell. Dat vooruitzicht zal de boerenaandeelhouders goed smaken. Zij moeten de plannen en het afstoten van de consumentenactiviteiten steunen, zo heeft coöperatie al aangegeven. Dit betekent dat de Fonterra Co-operative Council moet instemmen. En die raad wil graag meer wil horen over de plannen. “Boeren willen weten wat dit voorstel op korte termijn voor hen betekent, maar ook hoe onze coöperatie er daarna uitziet”, zei voorzitter Stevenson bij de presentatie van de jaarcijfers. “Waar gaan we het geld in investeren? Aan wie gaan we onze producten verkopen? Wat zijn de voor- en nadelen? Het is belangrijk dat boeren goed geïnformeerd zijn voordat ze hierover beslissingen nemen.” Daar is nog even tijd voor, want voor herziening van de strategie en eventueel afstoten van activiteiten heeft de top van de onderneming 12 tot 18 maanden uitgetrokken. De plannen zullen tijdens de roadshows over de jaarcijfers onderwerp van gesprek zijn en zeker ook tijdens jaarvergadering die gepland staat voor 14 november.

Investeringen

Fonterra heeft dit najaar ‘upgrades en verbeteringen’ ter waarde van 375 miljoen NZ-dollar (85 miljoen euro) aangekondigd op drie locaties in Nieuw-Zeeland. Zo gaat de het concern 150 miljoen NZ-dollar investeren in de bouw van een nieuwe UHT-roomfabriek op de productielocatie Edendale in Southland. De fabriek heeft in eerste instantie een verwerkingscapaciteit van meer dan 50 miljoen liter, met de mogelijkheid door te groeien naar meer dan 100 miljoen liter in 2030.  Fonterra investeert nog eens 150 miljoen NZ-dollar in de bouw van een nieuwe koelruimte op haar locatie Whareroa in Taranaki. De nieuwe koelfaciliteit van 19.000 vierkante meter kan ongeveer 26.000 ton kaas opslaan en verhoogt daarmee de koelopslagcapaciteit met ongeveer 5.000 ton. In Studholme wordt voor een bedrag van 75 miljoen NZ-dollar de vestiging uitgebreid voor de productie van hoogwaardige eiwitten die zijn bedoeld voor toepassingen in medische en eiwitrijke sportvoeding. Volgens CEO Miles Hurrell maakt de investering deel uit van de strategie om waarde te creëren met de ‘wereldwijd toonaangevende Ingredients business’.