De Graafstroom-directeur Raymond Noordermeer: ’Ons merk is ons uithangbord’

Afgelopen zomer vierden Zuivelfabriek De Graafstroom en eigenaar coöperatie DeltaMilk een koperen jubileum. Het is 12,5 jaar geleden dat de leveranciersvereniging de kaasmakerij overnam. De fabriek kwam destijds te koop omdat de grote coöperaties Campina Melkunie en Friesland Foods wilden fuseren en door de mededingingsautoriteit werden gedwongen een aantal bedrijven af te stoten.

De jonge combinatie heeft zich ontwikkeld tot een specialist in natuurgerijpte kazen die voor een groot deel worden afgezet als klantspecifiek private label-product. De Graafstroom produceert 45 miljoen kilo per jaar. Als relatief kleine speler wil de Zuid-Hollandse kaasmaker zich onderscheiden op kwaliteit, stelt directeur Raymond Noordermeer. Een volle prijzenkast onderstreept die ambitie. Afgelopen zomer won de producent weer goud bij de Global Cheese Awards, voor de vijfde maal op rij. Noordermeer: “Dat is toch een fantastische prestatie? Dag in dag uit, jaar in jaar uit dezelfde hoge kwaliteit leveren is niet vanzelfsprekend.” 

Wat is het geheim van dit succes? “Het heeft enerzijds te maken met onze receptuur en de manier waarop we kaas maken. Wij produceren op een traditionele manier natuurgerijpte kaas. Die rijpt op planken, we laten lucht, vocht en tijd hun werk doen. Anderzijds hebben we een vast en loyaal werknemersbestand, waarin over de jaren heen veel kennis en kunde is verzameld.”

Positionering De Graafstroom

De bekroonde producten zijn onder het eigen merk Zuivelfabriek De Graafstroom te koop in speciaalzaken. Deze merkproducten maken echter slechts enkele procenten uit van de omzet die voor het overgrote deel wordt bepaald door productie voor derden. Wat is dan de waarde van de prijzenkast? Noordermeer: “Ons merk is ons uithangbord. Daarmee laten we zien wat we kunnen, daarom doen we mee aan internationale wedstrijden. Wij positioneren ons in het betere Gouda-segment. Die onderscheidende kwaliteit is vaak het startpunt van een gesprek met een afnemer.”

Dit artikel is verschenen in ZuivelZicht 10 2022.
Nog geen abonnee? Klik HIER en profiteer
het eerste jaar van maar liefst 25% korting.

De Graafstroom positioneert zich ook met de duidelijke herkomst. “Vandaag de dag wil de consument weten waar zijn voedsel gemaakt wordt, door wie en op welke wijze. Daaraan kunnen wij tegemoetkomen. We hebben één kaasmakerij en die staat midden in het typische Hollandse landschap. We verwerken melk van onze leden, melkveehouders in twee gebieden. Een groot deel van de melk komt uit het Groene Hart, letterlijk rondom de kaasmakerij, en we hebben een kleinere groep leden op de Utrechtse Heuvelrug.”

Ondernemende coöperatie

De leveranciersvereniging die 12,5 jaar geleden de kaasfabriek overnam, is gegroeid van vijftig tot de huidige ongeveer tweehonderd leden. Ze vormen nog steeds een relatief kleine organisatie, die Noordermeer aanduidt als “een hechte en ook een zeer ondernemende” coöperatie. Korte lijnen tussen management en bestuur zorgen voor een slagvaardige onderneming. “Dat betekent dat we heel transparant de dialoog aangaan met onze melkveehouders over de maatschappelijke ontwikkelingen en op welke wijze we daar invulling aan geven.” Zo heeft de coöperatieve kaasmaker in zijn fabriek geïnvesteerd in het gescheiden verwerken van verschillende melkstromen en is het bedrijf nu volop bezig met de energietransitie.

Aanvoer melk

DeltaMilk-leden zijn loyaal, zegt Noordermeer. Hij hoeft zich geen zorgen te maken over melkveehouders die overstappen naar een andere verwerker. Een eventuele krimp van de veestapel als gevolg van het overheidsbeleid is eerder een issue. Waar andere zuivelbedrijven overwegen wegvallende aanvoer te compenseren met melk uit andere gebieden of zelfs buurlanden, is dat voor Noordermeer geen optie. De Graafstroom wil zijn regionaal gewortelde karakter behouden. 

“We moeten ervoor zorgen dat we een vitale, aantrekkelijke coöperatie zijn voor onze huidige en toekomstige leden in de regio.” Behalve met kaas van bekroonde kwaliteit doet de coöperatie dit door samenwerking te zoeken met maatschappelijke partners. Een voorbeeld daarvan is de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling (zie kader). Noordermeer: “Die regionale verbindingen geven je bestaansrecht, vind ik.” 

Perspectief voor sector

Dat er een transitie nodig is in de sector is op zich geen bedreiging. De manier waarop de politiek ermee omgaat is dat wél. “Het lastige is het ontbreken van perspectief. We weten nu niet wat er de komende vijf jaar of tien jaar staat te gebeuren.”

Wat kan de coöperatie in zo’n situatie betekenen? “We kunnen er voor zorgen dat we als bedrijf robuust en flexibel genoeg zijn en dat we samenwerkingen blijven zoeken waarbinnen we kunnen ontwikkelen.”

De Graafstroom heeft ook wat te bieden, vindt de directeur. “Nederland is een dichtbevolkt land. We wonen hier met 17 miljoen mensen die allemaal willen blijven eten en drinken. Mensen willen graag voedsel van dichtbij, het liefst traceerbaar en op een eerlijke wijze geproduceerd. Daarvoor kunnen wij een heel mooi product maken; midden tussen Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Rotterdam, in de achtertuin van miljoenen consumenten. En daarom ben ik niet negatief over de toekomst.” 

Groene cirkel kaas en bodemdaling verlengd tot 2026

Groene Cirkels zijn samenwerkingsverbanden van bedrijven, kennisinstellingen,
overheden en maatschappelijke organisaties, gericht op duurzaamheidsoplossingen,
die bijdragen aan een betere leefomgeving, een circulaire economie en een gezonde toekomst.
De Graafstroom en DeltaMilk zijn onderdeel van de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling,
waarin ook provincie Zuid-Holland, Waterschap Rivierenland, Wageningen UR en
Naturalis Biodiversity Center deelnemen. De partners zetten zich in voor het behoud
én toekomstbestendig maken van het agrarisch landschap in regio Alblasserwaard-
Vijfheerenlanden. Ze onderzoeken samen mogelijkheden voor het oplossen van
bodemdaling, een typisch fenomeen in veenweidegebieden. Belangrijke uitgangspunten
zijn: het versterken van biodiversiteit, het reduceren van (agrarische) emissies, het verbeteren
van waterkwaliteit en het stimuleren van de kringlooplandbouw. De Groene Cirkel Kaas en
Bodemdaling bestaat sinds 2019. Op 30 september 2022 ondertekenden de partners een
nieuw convenant, waarmee ze hun samenwerking tot en met 2026 verlengen.