Ikwileerlijkezuivel.nl: Nieuw concept voor zuivel uit Natura 2000-omgeving
Ikwileerlijkezuivel.nl richt zich op melkveehouderijen in de omgeving van Natura2000-gebieden en wil via regionale korte ketens natuurvriendelijke melkveehouderij verwaarden in zuivel voor de consument.
Rik Hoogenberg (midden) samen met melkveehouders Gijs Schutte (links) en Jan Scholten Linde (rechts) die gaan leveren aan het concept. (Foto: Ellen Meinen)
Op industrieterrein Bornsestraat in Almelo zijn de initiatiefnemers van ikwileerlijkezuivel.nl druk bezig om een pand om te bouwen tot zuivelfabriek. Hier wordt vanaf januari melk van lokale melkveehouders verwerkt. Deze is de eerste van de vijf regionale fabrieken in het land die als spil gaan dienen in een nieuw zuivelconcept.
Dit concept wil boeren en consument verbinden, door groepen van acht tot tien lokale melkveehouders met zo’n 8 miljoen kilo melk te koppelen aan een regionale productielocatie. In de fabriek in Almelo wordt begin 2023 op jaarbasis rond 35 miljoen kilo melk van lokale melkveehouders verwerkt tot zuivelproducten.
Het korteketenconcept moet vanaf volgend jaar de zuivelketen in beweging brengen, is de ambitie van de ondernemers achter dit concept, Rik Hoogenberg uit Hezingen en compagnons Steven Koenders en René de Bruijn. Ook melkveehouders Jan Scholten Linde en Gijs Schutte zijn vanaf de start betrokken bij het plan.
Verdienmodel voor verduurzamen
Ikwileerlijkezuivel.nl is een korteketenconcept, gericht op onder meer biodiversiteit en natuurherstel. ”Met dit concept willen we zoveel mogelijk boeren rond Natura 2000-gebieden helpen, door gebiedsgericht te verduurzamen en een economisch gezond toekomstperspectief te bieden”, vertelt Rik Hoogenberg.
Melkveehouders die willen meedoen moeten in of binnen een straal van 1 kilometer rond een Natura 2000-gebied zijn gevestigd en de transitie naar een duurzame melkveehouderij ondersteunen. Hoogenberg: “Het belangrijkste is dat er een overeenkomst komt, het zogenoemde Contract for Change, dat door alle partijen wordt ondertekend: boer, zuivelverwerker, overheid en supermarkt. Hierin worden concrete verduurzamingsdoelen per Natura 2000-gebied vastgelegd, plus de transitieondersteuning zoals kennis en financiën en de verdienmodellen op basis van gerealiseerde stappen van verduurzaming. Hierdoor ondersteunen we boeren met een nieuw verdienmodel en creëren we toekomstperspectief in en rondom de Natura 2000-gebieden.”
De ondernemers anticiperen op een ondersteunende rol van de overheid in de transitie. Melkveehouders in de omgeving van Natura 2000-gebieden staan voor ingrijpende aanpassingen op hun bedrijven. “De overheid moet in onze visie het grootste deel van deze investering voor haar rekening nemen door het subsidiëren van de benodigde maatregelen”, stelt Hoogenberg. Ikwileerlijkezuivel.nl is van plan om daarnaast ook zelf circa € 1 miljoen per boerenerf beschikbaar te maken om verduurzaming te implementeren.
Zuivel bestellen via een app
De gebiedsgerichte keten begint met het produceren van yoghurts – Griekse, Turkse en Skyr. Oorspronkelijk wilden de ondernemers de verkoop aan consumenten uitsluitend via een app laten verlopen. Dat plan hebben ze verlaten. De afzet verloopt vanaf 2023 eerst via landelijke supermarkten. Dit afzetkanaal is goed voor meer volume en meer impact, verwachten ze. Ze zeggen dat vanuit de eerste regio in Overijssel per 1 januari de afname van 15 miljoen kilo zuivel per jaar door supermarkten is toegezegd. Bezorgen bij de consument en persoonlijke advisering over zuivel, gezondheid en leefstijl is bestemd voor de tweede fase.
Consumenten kunnen zich ook via crowdfunding verbinden aan het concept. Hoogenberg: “Het doel van de actie met investerende toekomstige klanten is om exposure te creëren en in principe iedereen de mogelijkheid geven om de boeren in Natura 2000-gebieden via deelname te ondersteunen.”
De nieuwe keten wil supermarkten via een app laten bestellen en de zuivel op maat produceren in gedigitaliseerde en gestandaardiseerde lokale zuivelfabrieken en de bestelling vervolgens laten bezorgen.
Blockchain
Door het gebruik van blockchain beschikt iedere schakel van de keten over realtime data. De blockchain geeft inzicht in afspraken die zijn gemaakt in het Contract for Change en de gerealiseerde verbeteringen. De inzet van de datatechnologie versterkt daardoor ook de propositie voor consumenten. “Het belangrijkste doel van dit concept is om consumenten inzicht te geven in de stand van zaken van natuurgebieden bij hen in de buurt”, zegt Hoogenberg. “We gaan deze informatie met QR-codes op de verpakkingen delen met consumenten. Wij laten zien welke boeren in die natuurgebieden de melk voor jouw zuivel produceren.”