Organic Goatmilk Coöperatie wil meer geitenmelk

Organic Goatmilk Coöperatie (OGC) is een samenwerkingsverband van ruim vijftig biologische geitenhouders uit Nederland, België en Duitsland. Ze produceren jaarlijks 25 miljoen kg melk die wordt afgezet bij ruim twintig verwerkers in België, Duitsland, Frankrijk en Nederland. De meeste melk wordt verwerkt tot kaas. De markt voor harde kaas is vrij stabiel en groeit gestaag, vertelt secretaris Johan Devreese van OGC.

OGC-secretaris Johan Devreese (links) en -voorzitter Jan Dijkstra: “We leveren rauwe melk. Dat is een helder profiel.”

“Die van zachte kaas groeit sterker”, zegt Devreese. “Onder andere in Frankrijk. Maar daar krijg je wel te maken met de trend dat voorkeur wordt gegeven aan producten van Franse origine. Dat geeft wel wat marktuitval.”

Maar pijn doet dat niet. OGC heeft in de stabiele afzet van harde en zachte kaas een stevig fundament, zeggen Devreese en voorzitter Jan Dijkstra. Bovendien is er sprake van groei in het segment dagverse zuivel. Maar de grootste stijging doet zich voor in de verpoedering van melk. De coöperatie ziet dat wereldwijd steeds meer producenten zich richten op de afzet van babyvoeding op basis van biologische geitenmelk. Ook in de sport- en ouderenvoeding wint biologische geitenzuivel terrein.

Vraag naar biologische geitenmelk

Deze groei noopte de coöperatie tot een herijking van haar beleid. De groeiende vraag naar biologische geitenmelk verleidt de coöperatie echter niet tot een andere strategie dan het leveren van melk, zeggen Devreese en Dijkstra. “We zetten geen verdere stappen in de keten. We leveren rauwe melk. Dat is een helder profiel. Zodra je zelf kaas gaat maken, word je concurrent van je eigen klanten. Dat willen we niet. We zijn nu de grootste leverancier en kunnen op een dag drie tot vier RMO’s leveren aan één enkele klant. Maar 2.000 liter kan ook.”

Leveren op maat past bij de uitgangspunten van de coöperatie die ‘flexibel en kostenefficiënt’ wil zijn en de ‘menselijke maat’ belangrijk vindt. Maar tegelijk wil ze haar positie van markleider behouden en dat betekent dat OGC moet inspelen op de groeiende vraag naar biologische geitenzuivel. Dijkstra: “Als wij dat niet invullen, doen anderen het.” Devreese: “En dan krijg je een gevecht om de klant en de boer. En dat willen we niet. De kracht van de coöperatie is de solidariteit tussen onze producenten en het partnerschap met onze afnemers.”

Bovendien, stellen beide bestuurders, draagt een krachtige coöperatie bij aan een sterke biologische geitenhouderij, wat ze ook als een verantwoordelijkheid zien.

Duurzame groei

De bezinning op de strategie leidde tot een scenario van ‘duurzame groei’. Eind november gaven de leden groen licht, meldde de coöperatie in een persbericht. Dat betekent dat ze op zoek gaat naar nieuwe leden, waarvan het aantal afgelopen jaar voor het eerst iets afnam (vooral door bedrijfsbeëindiging) bij een gestaag oplopend melkvolume. Daarbij wordt de groei van de melkaanvoer afgestemd op de vraag, vastgelegd in langjarige contracten, wat de verklaring is voor ‘duurzame groei’.

Lees verder onder de afbeelding.

In hun toelichting op de groeiambities laten Devreese en Dijkstra aan de hand van grafieken en diagrammen zien hoe de markt zich ontwikkelt en welke melkverwerkers ambities hebben om biologische geitenzuivel te vermarkten. Daaronder zijn grote producenten die wereldwijd actief zijn en in een belangrijk afzetland als China kansen zien voor babyvoeding op basis van (biologische) geitenmelk, maar ook in Europa en andere werelddelen. Naast de bestaande afnemers die meer melk willen, is OGC ook met nieuwe verwerkers in gesprek, vertellen beide bestuurders. Ze willen nog niet openbaar maken met welke producenten ze praten. Dat kan pas als deals beklonken zijn.

Balans tussen aanbod en vraag

En die deals komen er, zeggen ze. “Vanaf 2021 is er echt meer melk nodig”, zegt Dijkstra. “Over vijf jaar verdubbelen, dat is de vraag in de markt”, stelt Devreese. “En dat gaan we geleidelijk aan doen.” Essentieel is, zeggen beide bestuurders, dat de balans tussen aanbod en vraag goed blijft. Dat was in het tienjarig bestaan van de coöperatie meestal wel maar ook niet altijd het geval: er waren vele jaren van tekort maar ook twee jaar van een teveel aan melk. Dijkstra zegt daarom: “We gaan zeker niet meer in op elke vraag, we willen duurzame relaties. Dat betekent zekerheid voor de afzet voor perioden van drie tot vijf jaar.” Die zekerheid geeft aan hoeveel ruimte er bij de afzetcoöperatie is voor nieuwe melk.

Lees verder onder de afbeelding.

Verdubbelen in vijf jaar, dat betekent groeien naar 50 miljoen kg melk in 2025. Het is zeker geen doel op zich, blijkt uit de toelichting van bestuurders. “Maar”, zegt Dijkstra, “wel nodig om de marktpositie te behouden.” Er zal sprake zijn van groei van de melkaanvoer door bestaande leden, maar het grootste deel van de benodigde rauwe melk moet komen van nieuwe leden. De ingestelde ledenstop gaat eraf, er wordt gekeken naar potentiële omschakelaars en starters die ’bewust kiezen voor de biologische productie met een sterk onderscheidend vermogen’.

De coöperatiebestuurders gaan ervan uit dat de nieuwe leden zich met name in Vlaanderen en Duitsland (Noordrijn-Westfalen, Nedersaksen) zullen aandienen. In Nederland zien de bestuurders weinig ruimte voor nieuwe bedrijven, gezien de grote druk op de landbouw en de stop die geldt voor nieuwe geitenbedrijven. Devreese: “Je ziet nu het al: bedrijven in de gangbare landbouw gaan naar Vlaanderen. In de geitenhouderij zetten Nederlandse zuivelbedrijven dezelfde stap.”

Melkprijs van rond de € 90

De voorschot melkprijs voor 2019 bedraagt € 87,50 per 100 kg bij 7 procent vet en eiwit. Daarmee zal, zeggen Dijkstra en Devreese, de melkprijs uiteindelijk op hetzelfde niveau uitkomen als de afgelopen jaren, rond de € 90. Over 2018 betaalde de Organic Goatmilk Coöperatie een gemiddelde melkprijs uit van € 88 per 100 kilo melk (bij 7 procent vet en eiwit). De definitieve melkprijs voor 2019 is nog niet vastgesteld.

OGC begon in 2009 met circa twintig bedrijven; inmiddels is dat aantal gegroeid tot ruim vijftig, uiteenlopend in grootte: van 0,1 tot 1,5 miljoen kg melk. De meeste leden zitten in Nederland, gevolgd door Duitsland en Vlaanderen.

De leden van de OGC moeten boven op het duurzaamheidsprogramma voor de geitenzuivel (DGZK) voldoen aan de module-BIO, een puntenstelsel waarmee de biologische geitenhouderij zich wil onderscheiden van de gangbare sector. De module behelst voorwaarden voor zaken als weidegang, krachtvoer (herkomst grondstoffen), afmesten bokjes, mest, biodiversiteit en onthoornen.

De module is ontwikkeld onder de vlag van de Groene Geit (belangenbehartiger biologische geitenhouderij) in samenspraak met OGC, melkverwerker Rouveen en ook geitenkaas- en poederproducent Bettinehoeve, waar de Zwitserse zuivelproducent Emmi een meerderheidsbelang in heeft.

Dit artikel is verschenen in ZuivelZicht 1 2020. Nog geen abonnee? Klik HIER.