Verschuiving in kaasexport: Consument gaat voor goedkoper alternatief
A-Insights gelooft dat het gebruik van data in toenemende mate van belang is om de juiste strategische beslissingen te kunnen nemen. Deze maand analyseert het de Nederlandse kaasexport, waar in tijden van ongekende kostenstijgingen opvallende verschuivingen plaatsvinden.
Tekst: Mathieu Geuskens
Geraspte kaas is in de eerste zeven maanden Gouda ruimschoots voorbijgestreefd als belangrijkste exportkaas naar Duitsland. (Foto: Richard Villalon / iStock)
In de eerste zeven maanden van 2022 is de export van Nederlandse kazen (Gouda, Maasdam en Edam) flink gekelderd. Het exportvolume van Nederland voor deze producten ligt maar liefst 11,5 procent lager dan in 2021. Desalniettemin zorgt de stijging van de gemiddelde exportprijs à 99 cent per kilo (+24,7 procent) ervoor dat de exportwaarde met 10,3 procent toeneemt.
Grafiek 1. Exportvolume en -prijs van Gouda, Maasdam en Edam in de periode januari t/m juli.
De daling komt vrijwel volledig voor rekening van Nederlands belangrijkste exportkaas, Gouda. Ook voor Duitsland, wereldwijd de tweede exporteur van deze kaassoort, neemt het volume fors af, al is een volumedaling van 8,8 procent minder sterk dan die in Nederland. Duitsland exporteert relatief meer goedkopere foliekaas. Dat lijkt een voordeel te zijn ten opzichte van de duurdere Nederlandse exportkaas.
Nederlandse kaasexport
De prijsgedreven vraag wordt duidelijker zichtbaar als we naar de totale Nederlandse kaasexport kijken. Deze blijft toenemen, ondanks de forse daling van de export van Gouda. Het weggevallen volume Gouda wordt meer dan gecompenseerd door een forse stijging van de export van geraspt product en poederkaas.
Grafiek 2. Volume kaasexport Nederland in de periode januari tot en met juli, exportvolume in 1.000 ton.
Die producten hebben beduidend lagere prijzen dan Gouda. Met een gemiddelde exportprijs van € 4,33 per kilogram is de verwekte kaas significant goedkoper dan Gouda. Het verwerkte product is ook een stuk prijsvaster. Waar de prijs voor Gouda met 24,7 procent per kilo steeg, is de prijsstijging voor geraspte kaas en poederkaas met 6,1 procent relatief beperkt gebleven.
Duitse consument kiest voor raspkaas
Deze goedkopere, verwerkte kaas is met name bestemd voor de grootste afnemer van Nederlandse kaas, Duitsland. Duitse consumenten zijn doorgaans bijzonder prijsbewust, wat zich direct lijkt te vertalen naar een hogere vraag naar goedkope producten.
Geraspte kaas is met een importvolume van 67.000 ton in de eerste zeven maanden Gouda (46.000 ton) zelfs ruimschoots voorbijgestreefd als belangrijks exportkaas naar Duitsland.
Lees ook: De Fryske kaas krijgt Beter Leven keurmerk
In dezelfde periode van 2021 was het exportvolume voor Gouda zo’n 10.000 ton groter dan dat van geraspte kaas. Een vergelijkbare trend is zichtbaar bij andere belangrijke importeurs van Nederlandse kaas. België, Frankrijk en Spanje zijn meer van de goedkopere verwerkte kaas gaan importeren, ten koste van de import van Gouda of andere natuurkazen.
Grafiek 3. Grootste importeurs van kaas uit Nederland in de periode januari tot en met juli, importvolume in 1.000 ton.
Al met al lijken de forse prijsstijgingen leidend in de ontwikkelingen binnen de Nederlandse kaasexport. Met de aanhoudend hoge melkprijzen lijkt het onwaarschijnlijk dat kaasprijzen weer af zullen nemen in de nabije toekomst: in juli lagen de prijzen op het hoogste niveau in de geanalyseerde periode. In tijden van aanhoudende inflatie in Europa zullen consumenten vaker kiezen voor goedkopere opties dan de relatief dure Nederlandse natuurkazen zoals Gouda, wat zal betekenen dat Nederlandse producenten moeten schakelen in de productie.
Mathieu Geuskens is zuivelanalist bij A-Insights.
Dit artikel is verschenen in ZuivelZicht 11 2022.
Nog geen abonnee? Klik HIER en profiteer
het eerste jaar van maar liefst 25% korting.