Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) in Vlaanderen werkt samen met technologiebedrijven en kennispartners aan een systeem waarmee veehouders de vruchtbaarheid en de gezondheid van hun veestapel kunnen volgen. Het eerste prototype van het zogenoemde MoniCow-project is inmiddels gereed.

Met het project zet ILVO een cruciale stap richting efficiëntere monitoring van melkvee.   “Door het wegvallen van de Europese melkquota, de stijgende vraag naar melk en de toenemende concurrentie op de wereldmarkt, kiezen melkveehouders steeds vaker voor groei”, constateert Bart Sonck, afdelingshoofd ILVO-DIER en mede-initiatiefnemer van het project MoniCow. Naarmate het aantal dieren in de kudde toeneemt, wordt het voor de melkveehouder moeilijker om de gezondheid en vruchtbaarheidscyclus van zijn dieren visueel op te volgen. “Een extra paar ‘hightech’ ogen en oren in de vorm van sensoren om de dieren binnen en buiten de stal in de gaten te houden, zijn in de huidige praktijk van de Vlaamse melkveehouderij geen overbodige luxe”, zegt Sonck. Met het project komen de partners ILVO, imec-UGent, KULeuven, Delaval, NXP Semiconductors België, Multicap, Metagam en SnapTonic tegemoet aan een vraag vanuit de sector.

Het eerste prototype van de innovatieve halsband en van het oormerk is sinds kort gereed. Het zal evenwel nog een aantal jaren vragen voor de technologie op de markt komt. Sonck: “Er zijn nog meer veldtesten nodig met meer koeien en andere melkveebedrijven om het systeem te optimaliseren. Ik nodig melkveebedrijven uit contact op te nemen met ILVO.”

Totaaloplossing

Innovatief aan het systeem is in de eerste plaats de brede functionaliteit. “MoniCow biedt een totaaloplossing voor het monitoren van de vruchtbaarheid en gezondheid van het melkvee”, onderstreept Sonck. En dat is nog niet alles. “In plaats van het gebruik van batterijen voor de energievoorziening werd een inductief laadsysteem ontwikkeld dat gemonteerd kan worden aan een krachtvoederautomaat in de stal.” Telkens wanneer de koe krachtvoeder eet, worden de batterijen in haar halsband opgeladen. “Dit levert 100 Joule per bezoek, wat voldoende is om het systeem actief te houden gedurende het productieve leven van de koe. Gemonteerd aan de melkrobot zou de batterij met dit systeem zelfs 1,3 tot 2,5 kiloJoule per dag opgeladen kunnen worden”, weet Kristine Piccart, onderzoeker bij ILVO.

Algoritmes

Concreet omvat het prototype een temperatuursensor in het oormerk van de koe en een bewegings- en localisatiesensor in de halsband van de koe. “Deze genereren een continue hoeveelheid gegevens die met behulp van intelligente software verwerkt worden tot bruikbare informatie voor de melkveehouder, die een app gebruikt. De omzetting van data naar informatie gebeurt met behulp van algoritmes”, legt Bart Sonck uit. “Zo kan het moment van kalven tot 24 uur op voorhand voorspeld worden. De sensoren detecteren dat de koe minder voeder opneemt, minder herkauwt en onrustiger wordt.” Een vergelijkbaar verhaal voor bronst. “Het systeem detecteert dat de koe minder voeder opneemt, meer stappen zet en minder dan normaal gaat liggen.”

Lokaliseren

Naast de gezondheids- en vruchtbaarheidsindicatoren, zoals herkauw- en stapgedrag, volgt het MoniCow-systeem continu de locatie van de koeien – op 30 cm nauwkeurig – in de stal, maar ook buiten op de wei. Hierdoor kunnen diverse (afwijkende) gedragingen van individuele koeien opgevolgd worden. Op vragen als hoe vaak eet de koe aan het voederhek, welke afstand legt ze af in de de stal, hoe vaak ligt ze in de ligbox kan het systeem een antwoord geven. Dit biedt kansen om gezondheidsproblemen vroeg en accuraat vast te stellen.”

Terugverdientijd

Op basis van een literatuurstudie en gesprekken met een melkveehouder en een aantal partners in het project maakte de IDLab onderzoeksgroep een raming van de kosten en baten van het MoniCow-systeem. Sonck verwijst naar het model van onderzoeker Frederic Vannieuwenborg van IDLab. “Voor een melkveestal van 77 koeien (het Vlaamse gemiddelde) wordt de investering geschat op zo’n € 20.000. Dat is inclusief alle hard- en software. Dit systeem zou de melkveehouder ongeveer € 200 per koe per jaar opleveren. In dat geval is de investering binnen iets meer dan een jaar terugverdiend, door de tijdwinst die het oplevert en de veearts- en andere kosten die het uitspaart.”

Herd Navigator

Het MoniCow-project sluit aan bij de managementtool Herd Navigator van Delaval, één van de partners en toeleverancier van de melkveehouders. Deze detecteert ook vroegtijdig koeien die speciale aandacht vergen, maar dan op vlak van uiergezondheid en de slepende melkziekte. Terwijl de koeien gemolken worden, worden automatisch melkmonsters genomen en naar het analyse-instrument gestuurd. Herd Navigator selecteert zelfstandig de koeien waarvan een monster genomen moet worden, bij welke melkbeurt en voor welke parameter.

Dit artikel is verschenen in ZuivelZicht 8 2018. Meer vaknieuws over de Nederlandse en Belgische zuivelindustrie? Klik HIER voor een abonnement op ZuivelZicht.